Monety, z których najstarsze są z XVI w., medale i odznaczenia wojskowe, aparaty fotograficzne, ikony oraz niemieckie pojemniki z czasów II wojny światowej na maskę przeciwgazową i do przenoszenia pocisków armatnich - w sumie ponad 200 obiektów o charakterze zabytkowym i kolekcjonerskim przekazała lubelska Służba Celno-Skarbowa do Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej. 

 

W uroczystym przekazaniu obiektów, które odbyło się we wtorek 29 stycznia, uczestniczyli: zastępca Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie Grzegorz Matuszak, Prezydent Miasta Biała Podlaska Michał Litwiniuk, Naczelnik Lubelskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Białej Podlaskiej kom. Waldemar Chomicz oraz Dyrektor Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej Violetta Jarząbkowska.

 

Wszystkie przekazane do bialskiego muzeum towary pochodzą z udaremnionych przez funkcjonariuszy celno-skarbowych prób przemytu. Zatrzymane zostały na granicy z Ukrainą - w Dorohusku i Hrebennem.

 

Do zatrzymania 134 medali i odznaczeń, a także legitymacji oraz skórzanej torby z czasów II wojny światowej doszło w 2016 r. Medale i odznaki pochodzą m.in. z okresu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Wśród nich znajdują się głównie odznaczenia wojenne, m.in. „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej", „Za Obronę Sowieckiego Koła Podbiegunowego", „Za Zwycięstwo nad Japonią ZSRR", „Za Zajęcie Berlina" i in. Wśród przekazanych do bialskiego muzeum medali znajdują się też polskie medale z lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. 

 

Kolekcję 65 monet funkcjonariusze zatrzymali w 2016 r. na przejściu granicznym w Dorohusku. Obywatel Ukrainy, mimo że miał taki obowiązek, nie zgłosił okazów numizmatycznych do kontroli celnej. W skład kolekcji wchodzą srebrne i miedziane numizmaty. Są to m.in. monety bite w carskiej Rosji, cesarstwie austrowęgierskim i przedwojennej Polsce. Większość datowana jest na okres 

od XVIII do początków XX w. Najstarsze pochodzą nawet z XVI w. Wśród przekazanych monet są m.in.: denar z 1570 r., grosz z 1535 r.,  rubel z 1798 r., korona z 1893 r., kopiejka z 1859 r. i in. 

 

Dwie przekazane do muzeum ikony ujawniono w 2016 r. na przejściu granicznym w Hrebennem. Obie zostały wykonane ok. 1900 r. i zachowały się w bardzo dobrym stanie. Jedna z ikon jest malowidłem pisanym na drewnie, druga to ikona z okładziną srebrną z wizerunkiem Matki Bożej Kazańskiej.

 

Niemieckie metalowe pojemniki - na maskę przeciwgazową oraz do przenoszenia pocisków do niemieckiej armaty polowej - próbowano nielegalnie wwieźć do Unii Europejskiej w 2017 r. przez przejście graniczne w Dorohusku. Pojemniki pochodzą z okresu II wojny światowej i są oryginalnymi elementami wyposażenia armii niemieckiej. Jeden z nich jest mocno skorodowany, dwa pozostałe zachowane są w dość dobrym stanie. 

 

Sześć analogowych aparatów fotograficznych, o które wzbogaciło się muzeum, zatrzymano w 2017 r. na drogowym przejściu granicznym w Dorohusku. Aparaty z lat 30-tych XX w. oznaczone są symboliką faszystowską oraz znakami towarowymi firmy E.Leitz Wetzlar. 

 

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie Delegatura w Białej Podlaskiej zdecydował, że biorąc pod uwagę m.in. czas powstania i wartości artystyczne, wszystkie zatrzymane przedmioty posiadają cechy zabytków i mogą stanowić uzupełnienie kolekcji muzealnych. Jednocześnie urząd wskazał Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej jako jednostkę, do której powinny trafić.

 

***

W ostatnich latach do Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej przekazano m.in.:

- maj 2016 r. - 18 ikon i obraz olejny przedstawiający Tadeusza Kościuszkę,

- grudzień 2014 r. - dwie pochodzące z przełomu XIX i XX wieku ikony,

- czerwiec 2013 r. - trzy ołtarzyki podróżne, metalową szkatułkę w kształcie krzesła oraz dwie oprawki na zdjęcia,

- w 2006 r. o ponad 700 eksponatów pochodzących z przemytu wzbogaciły się zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie. Były to m.in.: ołtarzyki podróżne, ikony, krzyże – większość z XIX i pocz. XX w., także przedmioty użytkowe - m.in. wyroby ze srebra (torebki, papierośnice, kielichy, patery, cukiernice, łyżeczki), monety - m.in. pochodzące z czasów Cesarstwa Rzymskiego oraz polskie grosze z czasów Zygmunta III Wazy, grot scytyjski z przełomu III/IV w., pierścień pieczątny z II/III w. i in. Znaczną część tego daru warszawskie Muzeum Narodowe ofiarowało później dla Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej. 

 

Zatrzymywane na przestrzeni lat na granicy dobra kultury niejednokrotnie były mocno zniszczone, na co wpływ mogły mieć m.in. nietypowe niejednokrotnie sposoby przemytu. Funkcjonariusze znajdowali eksponaty muzealne m.in. w zbiornikach na paliwo, zbiornikach na wodę, piecach CO, filtrach powietrza czy też skrytkach w sufitach i tunelach wentylacyjnych pociągów międzynarodowych.