• Bogatą kolekcję zabytków i przedmiotów kolekcjonerskich przekazała lubelska Krajowa Administracja Skarbowa dla Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie.
• Wśród przekazanych darów są m.in. monety, ikony, ordery, elementy zastawy stołowej i biżuteria. Najstarsze przedmioty mogą pochodzić nawet z epoki brązu.
• To kolejne już zabytki, które trafiły od KAS do muzeum w Chełmie.

Uroczyste przekazanie eksponatów odbyło się 29 lutego 2024 roku placówce muzeum przy ul. Świętego Mikołaja 4 w Chełmie.

Izbę Administracji Skarbowej w Lublinie reprezentował dyrektor Jarosław Edeński a Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie dyrektor Natalia Jędruszczak.

Różnorodność zbiorów

Do chełmskiej placówki muzealnej trafiło: ponad 130 różnych monet i fragmentów monet, 15 ikon, 24 medale i ordery, 1 obraz olejny, 30 przedmiotów użytkowych i elementów zastawy stołowej, a ponadto 15 woreczków z elementami biżuterii, ozdób czy też fragmentami żołnierskich odznaczeń.

Przekazane eksponaty pochodzą z różnych okresów i są w różnym stanie zachowania. Ich rynkowa wartość oszacowana została przez rzeczoznawców na około 34 tys. zł.

Biżuteria: Do najstarszych zabytków, które wzbogacą zbiory chełmskiego muzeum, należą fibule – ozdobne zapinki do spinania szat, kształtem zbliżone do współczesnej agrafki, używane w Europie od późnej epoki brązu (około 1500 p.n.e.) aż do średniowiecza i zastępujące guziki.

Elementy zastawy stołowej i przedmioty użytkowe: Jeden z najstarszych elementów zastawy stołowej to łyżka z połowy XVII wieku, z grawerowanym ornamentem roślinnym. Ponadto do muzeum trafiły też ozdobne tace, cukiernice, koszyczki na szklanki, mleczniki, maselnice, lampy oliwne, popielniczka, dzbanek itp. Część z nich wykonana jest z mosiądzu platerowanego srebrem. Są ciekawym przykładem produkcji platerów warszawskich firm działających w II połowie XIX wieku i na początku XX wieku. 

Ikony: przekazane ikony to obrazy pisane na desce, niektóre ze srebrzeniami lub złoceniami. Najstarsza ikona datowana jest na przełom XVIII/XIX wieku, pozostałe na przełom XIX/XX wieku . Część wymaga prac konserwatorskich, z uwagi na uszkodzenia i ubytki warstwy malarskiej.

Monety: Najstarsze przekazane monety (31 szt.) pochodzą z XVII wieku. Pokaźną grupę stanowią też monety z I połowy XX wieku (79 szt.), przy czym najstarsze w tej kolekcji są trzy srebrne jednorublówki z 1921 roku.

Zabytki wjechały do Polski nielegalnie

Wszystkie przekazane do chełmskiego muzeum zabytki pochodzą z udaremnionych przez Służbę Celno-Skarbową przemytów. Zatrzymane zostały na drogowych przejściach granicznych w Dorohusku i Dołhobyczowie.

Podróżni, mimo że mieli taki obowiązek, nie zgłosili przewożonych obiektów przy kontroli granicznej, ale podjęli się prób przemytu. Przykładowo jeden z nich ukrył muzealia w podwójnym dnie walizki.

Po uregulowaniu sytuacji prawnej i orzeczeniu przez sąd przepadku na rzecz skarbu państwa eksponaty mogły wzbogacić zbiory chełmskiej placówki.

Współpraca KAS z instytucjami kultury

„To kolejne już obiekty, które Izba Administracji Skarbowej w Lublinie przekazała do Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie. W ostatnich latach trafiło tam kilkaset różnych przedmiotów zabytkowych i kolekcjonerskich zatrzymanych na granicy, w tym m.in. medale, odznaczenia, ikony, biżuteria, pocztówki i hełmy wojskowe"

– podkreślił Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Lublinie Jarosław Edeński.

Zbiory chełmskiego muzeum obejmują ponad 20 tys. eksponatów, z których co roku wybrana część prezentowana jest na wystawach stałych i czasowych.